Ökse otu parazit olarak yetişen ve toprakta kendiliğinden ortaya çıkan bir bitkidir. Birçok kişi ökse otunu belirli kültürel geleneklerle veya süslemelerle ilişkilendirse de, çok sayıda kıtada çeşitli biçimlerde yetişir ve aslında hemiparazitik bitkileri belirli bir taksonomik düzende kapsayan geniş bir terimdir. Hemiparazitik bir bitki, konakçı bir ağaca veya çalıya tutunur, dallara nüfuz eder ve beslenmek için besin ve su emer. Bu parazitik davranış, birçok türün ve ökse otu türlerinin en birleştirici özelliğidir.
Ökse otunun özündeki organik bileşikler ve kimyasallar, epilepsi, kanser tedavisi (daha yakın yıllarda) ve kısmen de lokal olarak ve yüksek dozda enjekte edilerek tümör büyümesini geriletmek için kullanılmıştır. Günümüzde uygulamada popülerlik kazanmaya da devam etmektedir. Birçok bitkisel özütün aksine, ökse otu kullanımı genellikle enjeksiyon şeklindedir; ancak halk arasında tentür veya çay şeklinde de kullanılabilir. Ülkemizde çok fazla bilinmese de bitkinin yapraklarından ökse otu yağı da elde edilir.
Ökse otu nelere iyi geliyor?
Ökse otunun özü kan basıncını düşürerek, kardiyovasküler sistem üzerindeki baskıyı ve stresi hafifletebilir ve aterosklerozun (damar sertliği) etkisini azaltır. Hipertansiyonun etkisinin azaltılması; felç, kalp krizi ve koroner kalp hastalıklarının önlenmesine yardımcı olabilir. Ökse otu özü ayrıca nabzı yavaşlatmaya yardımcı olur, bu da kalbin zorlanmasını azaltır.
Ökse otu boğaz ağrısı, öksürük ve bronşiyal iltihaplanma durumlarında tahrişi yatıştırır, göğüsteki rahatsızlığı ve sıkışıklık hissini azaltmaya yardımcı olur. Vücudun ve beynin aynı anda sakinleşmesini sağlayarak, astım krizlerinde görülen öksürme, hırıltılı solunum ve panik davranışlarının engellenmesini sağlar. Bu özellikleri sayesinde ökse otu epilepsi hastalığı için de eski lokman hekimler tarafından yıllar boyunca ilaç olarak kullanılmıştır.
Ökse otu faydaları arasında bağışıklık sistemini güçlendirmesi de yer alır. Bu özelliği aynı zamanda kanser tedavisinde kullanılmasını da sağlar.
Antibakteriyel, antioksidan ve antiviral kapasitesi, vücudun mükemmel bir savunma hattına sahip olmasına yardımcı olur.
Ökse otu, aşırı kramp ve menstrüel dönem ağrılarında çay şeklinde kullanılabilir. Ancak, kas spazmlarını ve enflamasyonu yatıştıran, gerginliği ve krampları hafifletmeye yardımcı olan ökse otu çayı hamilelik ve emzirme dönemlerinde mutlaka bir doktora başvurularak tüketilmelidir. Hamilelik döneminde uterus kasılmalarını tetikleyebilir.
Ökse otu, pek çok hastalığa iyi geldiği gibi vazodilatasyon (damar genişlemesi) ve spazm giderici etkisiyle migren üzerinde de büyük fayda sağlar.
Ayrıca yüksek tansiyon kaynaklı baş ağrılarını da kısa sürede giderir. Ökse otu migren atağının başlayacağı hissedildiğinde çay olarak tüketilirse atakların yıpratıcı etkileri en aza indirilmiş olur.
Yatmadan önce içilen bir fincan ökse otu çayı sinirleri yatıştırır, dinlendirici bir uyku uyumanızı sağlar ve solunum sıkıntılarını yatıştırır. Böylece uyku sırasında ortaya çıkan horlama veya nefes düzensizlikleri gibi problemleri azaltır.
Ökse Otunun Zararları ve Yan Etkileri
Avrupa ökse otu ağız yoluyla alındığında veya uygun miktarlarda derinin altına enjekte edildiğinde genellikle güvenlidir. Ancak meyvelerinin zehirli olduğu düşünülür ve tüketilmesi tavsiye edilmez. Enjeksiyonu takiben bazı lokal ve sistemik reaksiyonlar görülebilir.
Kızarıklık, kaşıntı, iltihaplanma ve enjeksiyon bölgesinde sertleşme lokal reaksiyonlar arasında yer alır. Sistemik reaksiyonlar hafif ateş veya grip benzeri semptomlar içerir. Aynı zamanda anafilaksi bildirilmiştir. Anafilaksi; yaşamı tehdit eder boyutta bir alerjik reaksiyondur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
Diğer olası yan etkileri arasında:
Göz bebeği büyüklüğünde değişim
Hafif ateş
İshal
Dehidrasyon
Nabzın yavaşlaması
Bulantı
Nöbet ve hezeyanlar bulunur.
Ökse otu; alkol kullanırken veya soğuk algınlığı ve alerji ilaçları, sakinleştiriciler, trankilizerler, narkotik ağrı kesiciler, barbitüratlar (uyku hapı), nöbet ilaçları ve kas gevşeticileri gibi sinir sistemini yavaşlatan ilaçların beraberinde kullanılmamalıdır. Avrupa ökse otu zararları arasında karaciğer hasarı da bulunur. Bu nedenle uzun süreli ve sık kullanımından kaçınılmalıdır.
Ökse otu çayı neye iyi gelir?
Ökse otunun demlenme şekli de diğer şifalı bitkilerin demlenme şekline benzer:
Bir bardak kaynar suyun içerisine 1-1,5 tatlı kaşığı kuru ökse otu atıp 5-10 dakika dinlenmesini bekledikten sonra süzüp içebilirsiniz.
Ökse otu çayı yapmanın diğer bir yöntemi ise şöyledir: 1 çay kaşığı kıyılmış ökse otunu 1 fincan soğuk suyun içine atın ve bir gün boyunca oda sıcaklığında bekletin. Sonrasında biraz ısıtarak içebilirsiniz.
Bu çay öksürüğe ve bronşite iyi gelir, astım tedavisine yardımcı olur, sinirleri yatıştırır ve mide kasılmalarını yatıştırır.
Ökse Otu Kanser Tedavisine Etkisi
Ökse otu kanser hastaları için de yararlı bir bitki olabilir. Yapılan bir çalışmada, ökse otunun kemoterapinin bulantı, uyuşukluk ve karıncalanma gibi yan etkilerini azalttığı anlaşılmıştır. Ayrıca çalışmada yer alan bazı katılımcılar daha az saç kaybı yaşadıklarını ve ruhsal durumlarının daha iyi olduğunu rapor etmişlerdir.
Ökse otu bunların yanı sıra radyoterapi alan hastaların geceleri daha rahat uyumalarını, daha az yorgun hissetmelerini sağlar. Meme, yumurtalık ve akciğer kanseri olan 220 hastayı kapsayan bir çalışma, ökse otu verilen hastaların daha az yorgunluk, uykusuzluk, anoreksiya ve bulantı yaşadığını göstermiştir.
Bunların yanı sıra, ökse otu beyin tümörü gelişiminin de gerilemesini sağlayarak kanser tedavisine katkıda bulunur.
Ökse otu İbrahim Saraçoğlu’nun da kullanılmasını önerdiği şifalı bitkilerden biridir ve Saraçoğlu bitkinin meyvelerinin yenilmemesi gerektiğini, asıl faydalı olan kısmının yaprakları olduğunu belirtir.
Saraçoğlu’nun hazırladığı kürün yapılışı:
1 bardak kaynar suyun içerisine 1 tatlı kaşığı ökse otunun yaprak ve sapları (kurutulmuş) atılır, 8 dakika demlenmesi beklenir.
Sonrasında süzülür ve içilir.
Her defasında taze olarak hazırlanmalıdır.
Kür 4 hafta boyunca her gün uygulanır ve günde yalnızca 1 bardak içilir.
Ancak her 7 günün sonunda 3 gün ara verilir. Bu 3 günlük aralar uygulama süresine dahil edilmez.
Aynı zamanda kür uygulanırken kullanılan miktara da dikkat edilmeli, aşırıya kaçılmamalıdır.
Ökse Otu Şeker Hastalığı Tedavisine Etkisi
Ökse otu şeker hastalığı için de nesillerdir geleneksel olarak kullanılmaktadır. Araştırmalar, laboratuvar testlerinde kan glukoz seviyelerini düşürme kabiliyetine sahip olduğunu göstermiştir ve diğer bulgular, özünün pankreatik hücrelerde insülin üretimini uyardığını, vücuttaki insülin seviyelerini düzenlemeye yardımcı olduğunu ve hastalığın şiddetini hafiflettiğini göstermiştir. Bu sebeple ökse otu genellikle diyabet hastası olanlar için doğal bir ilaç olarak reçete edilir.
Ökse otu çayı hazırlamak için; bir bardak kaynar su içerisine bir tatlı kaşığı ökse otu karıştırılır ve bardağın ağzı kapatılarak 10 saat beklenir.
10 saat sonunda karışım süzülür ve tekrar ısıtılmadan ya da kaynatmadan tüketilir.
Ancak kullanmadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır.
Kaynak: https://www.nefisyemektarifleri.com/
